Wodogłowie

Wodogłowie to choroba charakteryzująca się wzrostem obwodu głowy na skutek rozszerzenia się przestrzeni płynowej w czaszce. Wodogłowie powstaje w wyniku nagromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego w jamie czaszki, zwiększając przy tym ciśnienie z dodatkowym naciskiem na mózg. Jest to jednostka chorobowa, która może być nabyta podczas życia dziecka lub być wrodzona. Choroba dotyka zarówno dzieci jak i dorosłych. To stan mogący powodować potencjalnie zagrożenie życia dziecka w przypadku niepoprawnej diagnozy i leczenia. W tym przewodniku przedstawimy przegląd wodogłowia u niemowląt, przyczyny, objawy, diagnozy, leczenie i rokowania dla tego stanu chorobowego. Udostępnimy również zasoby dla rodziców dzieci z wodogłowiem oraz wskazówki dotyczące radzenia sobie z tym schorzeniem.

Czym jest wodogłowie u niemowląt – patofizjologia?

Wodogłowie, czyli nadmierna ilość zgromadzonego płynu w jamach czaszki. Skład owego płynu mózgowo-rdzeniowego jest podobny do zwykłego składu krwi człowieka. W warunkach fizjologicznych ilość produkowanego płynu w ciągu doby wynosi typowo 450 ml. Fizycznie, różnica ciśnień powoduje wypchnięcie tego płynu z komory bocznej przez otwór międzykomorowy w kierunku komory trzeciej do śródmózgowia, gdzie przez “wodociąg” przechodzi do komory czwartej, skąd jest wchłaniany do przestrzeni podpajęczynówkowej, stamtąd idzie do układu żylnego – w głównej mierze przez błonę pajęczynówki. Płyn ten jest naturalnie wytwarzany w mózgu. Krąży wokół niego i rdzenia kręgowego. Jeśli krążenie jest zablokowane lub płyn nie jest prawidłowo wchłaniany, może się gromadzić i powodować obrzęk głowy. Może to prowadzić do stanu zwanego wodogłowiem.

Wodogłowie można podzielić:

a) pod względem zachorowania na dwa rodzaje:

Wrodzone wodogłowie- Może być spowodowane uwarunkowaniami genetycznymi lub problemami z rozwojem mózgu w łonie matki
Wodogłowie nabyte – jest spowodowane urazem lub infekcją i może rozwinąć się w każdym wieku

b) pod względem intensywności w rozwijaniu się choroby:

Przewlekłe – powolna dynamika w rozszerzaniu się objawów
Ostre – szybka dynamika w rozszerzaniu się objawów

c) pod względem mechanizmu powstawania choroby i jej lokalizacji:

Wewnętrzne – powstanie endo obturacji układu komorowego
Zewnętrzne – powstanie egzo przeszkody układu komorowego

Przyczyny wodogłowia u niemowląt

Dokładna przyczyna wodogłowia u niemowląt nie zawsze jest znana, ale istnieje kilka potencjalnych przyczyn. Wrodzone wodogłowie może być spowodowany uwarunkowaniami genetycznymi, takimi jak rozszczep kręgosłupa lub problemami z rozwojem mózgu w łonie matki. Wodogłowie nabyte może być spowodowane urazem lub infekcją, taką jak zapalenie opon mózgowych. Niekiedy przyczynami wrodzonego wodogłowia są wady cewy nerwowej oraz zwężenie wodociągu mózgu (jedna z najważniejszych struktur mózgu).

W niektórych przypadkach wodogłowie może być spowodowane zablokowaniem przepływu CSF, takim jak guz mózgu, krwotok wewnątrzczaszkowy lub torbiel pajęczynówkowa.

Objawy wodogłowia u niemowląt

Objawy wodogłowia u niemowląt mogą się różnić w zależności od ciężkości stanu. Typowe objawy to:

powiększenie obwodu głowy
wysunięcie kości czołowej
wybrzuszenie ciemiączka (miękki punkt na czubku głowy) i zmiany w kształcie głowy
powiększone żyły skóry głowy
wymioty
nadwrażliwość na światło

U starszych dzieci zauważa się obniżenie koncentracji, bradykardię, utraty przytomności, niewydolność oddechową, drgawki, opóźnienia rozwojowe. Dzieci te charakteryzuje trudność w poruszaniu się oraz ograniczenie mobilność ruchowej. Objawy zależą od wieku oraz wzrostu wodogłowia.

Ważne jest, aby pamiętać, że niektóre z tych objawów mogą być również spowodowane innymi schorzeniami, dlatego ważne jest, aby zwrócić się o pomoc lekarską, jeśli martwisz się o zdrowie swojego dziecka.

Diagnostyka wodogłowia u niemowląt

Rozpoznanie wodogłowia u niemowląt może być trudne i często opiera się na objawach i badaniu przedmiotowym. Lekarz może zlecić badania obrazowe, takie jak USG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, aby potwierdzić diagnozę. Testy te mogą pomóc w ustaleniu przyczyny stanu i ocenie ciężkości.

Leczenie wodogłowia u niemowląt

Istnieje kilka sposobów, dzięki którym można leczyć wodogłowie. Jednym ze sposobów są zabiegi chirurgiczne. Leczenie wodogłowia u niemowląt będzie zależeć od przyczyny i ciężkości stanu. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki zmniejszające obrzęk mózgu i poprawiające przepływ płynu mózgowo-rdzeniowego. W cięższych przypadkach może być wymagana operacja w celu zmniejszenia nacisku na mózg i odprowadzenia nadmiaru płynu mózgowo-rdzeniowego. Kolejną techniką dość często stosowaną jest zastosowanie np. zastawek komorowo-przedsionkowych. Inną techniką leczenia chirurgicznego jest technika endoskopowa. Poprzez jej zastosowanie chirurg tworzy otwór w podstawie komory trzeciej i łączy ją z przestrzenią podpajęczynówkową.

Rokowanie w przypadku wodogłowia u niemowląt

Rokowanie w przypadku wodogłowia u niemowląt może się różnić w zależności od przyczyny i ciężkości stanu. W niektórych przypadkach schorzenie można skutecznie wyleczyć, a dziecko może prowadzić normalne życie. W cięższych przypadkach stan może spowodować trwałe uszkodzenie mózgu i prowadzić do opóźnień rozwojowych i innych powikłań.

Zapobieganie wodogłowiu u niemowląt

Najlepszym sposobem zapobiegania wodogłowiu u niemowląt jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia wodogłowia. Obejmuje to zapewnienie kobietom w ciąży regularnej opieki medycznej oraz szybkiego leczenia wszelkich infekcji lub chorób.

W momencie wykrycia wodogłowia możliwe jest zastosowanie zastawki komorowo-owodniowej w macicy w celu uniknięcia dalszych komplikacji np pogorszenia się rozwoju dziecka. Po porodzie należy zachować ostrożność, aby uniknąć infekcji i kontrolować stan zdrowia dziecka.

Zasoby dla rodziców dzieci z wodogłowiem

Istnieje wiele zasobów dostępnych dla rodziców dzieci z wodogłowiem. Zasoby te mogą obejmować grupy wsparcia, informacje o leczeniu i wskazówki dotyczące radzenia sobie z chorobą.

Stowarzyszenie Wodogłowie (HA) jest organizacją non-profit, która zapewnia informacje i wsparcie rodzinom dotkniętym wodogłowiem. Organizacja posiada stronę internetową, infolinię i sieć grup wsparcia w całym kraju.

Narodowy Instytut Zaburzeń Neurologicznych i Udarów Mózgu (NINDS) jest częścią Narodowego Instytutu Zdrowia (NIH). Organizacja dostarcza informacji na temat wodogłowia, w tym objawów, diagnozy, leczenia i badań.

Wniosek

Wodogłowie to choroba, która atakuje mózg i często występuje u niemowląt. Jest to spowodowane gromadzeniem się płynu mózgowo-rdzeniowego w jamach czaszki. Typowymi objawami świadczącymi o chorobie są: nienaturalnych rozmiarów obwód głowy, wybrzuszenia ciemiączka, zmiany w kształcie głowy, widoczne żyły głowy, nudności. Rozpoznanie wodogłowia może być trudne. Często opiera się na objawach i badaniu fizykalnym. Leczenie wodogłowia będzie zależało od przyczyny i ciężkości stanu pacjenta. Rokowanie może się różnić. Istnieje wiele zasobów dostępnych dla rodziców dzieci z wodogłowiem. Ważne jest, aby być na bieżąco i poświęcić czas na zadbanie o dzieci.